Yabancıya satışta arka arkaya gelen rekorlarda, vatandaşlık için gereken yatırım miktarının 1 milyon dolardan 250 bin dolara indirilmesi ve inşaat halindeki konutların da kapsama alınması etkili oldu. Yurtdışında yaşayan Türklere ve yabancılara gayrimenkul alımlarında tanınan KDV muafiyeti ve artan maliyetlerin yansımadığı uygun fiyatlarda satışları artıran unsurlar arasında yer alıyor. Yeni düzenlemelerle Avrupa’da en düşük gayrimenkul alım bedeliyle vatandaşlık veren ülkelerden biri haline gelen Türkiye’nin önümüzdeki dönemde uluslararası konut satışlarından aldığı payı 10-15 milyar dolara çıkarması bekleniyor

2018 yılında yurtdışı satışlarda patlama yaşandı. Geçen yılın ilk 11 ayında toplam 35 bin 103 konut yurtdışında yerleşik kişi ve kurumlara satıldı. Aralık verileriyle birlikte bu rakamın 40 bini geçmesi bekleniyor.

Geçen yılın kasım ayında yabancılara yapılan konut satışları, bir önceki yılın aynı ayına göre, yüzde 117,1 artış göstererek 4 bin 672 olarak gerçekleşti. Yılın ikinci yarısından itibaren her ay yeni bir rekorun gerçekleştiği yabancıya konut satışı, ekim ayında ise ilk kez 6 binin üzerine çıkmıştı. Arka arkaya gelen rekorlarda, hükümetin, yabancıların ve yurtdışında yaşayan Türklerin konut alımını kolaylaştıracak düzenlemeleri etkili oldu.

250 bin dolar yeterli

Geçen eylül ayında Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun Uygulanmasına İlişkin Yönetmelikte yapılan değişiklikle yabancıların vatandaşlık kazanabilmesi için gereken en az 3 yıl satmama koşuluyla 1 milyon dolarlık ev alma şartı, 250 bin dolara indi. Böylece Türkiye, Avrupa’da en düşük gayrimenkul alım bedeliyle vatandaşlık veren ülkelerden biri oldu. Bu rakam İsviçre’de 1 milyon dolar, İspanya’da 500 bin Euro, Kıbrıs Rum Kesimi’nde ise 2 milyon Euro olarak belirlenmiş.

TABLO-En pahalısı Güney Kıbrıs

Ülke    Gayrimenkul Değeri   Bekleme Süresi

İspanya           500 bin Euro   5 yıl

Portekiz          500 bin Euro   6 yıl

İsviçre 1 milyon Dolar           12 yıl

Monaco           500 bin Euro   10 yıl

Macaristan      200 bin Euro   8 yıl

Yunanistan     250 bin Euro   5 yıl

Letonya          250 bin Euro   5 yıl

Güney Kıbrıs  2 milyon Euro Hemen

Bulgaristan     310 bin Euro   5 yıl

Malta   350 bin Euro   Hemen

Bitmemiş konut kapsama dahil

2018’in son ayında ise aynı yönetmeliğe, tamamlanmamış konut projeleri için de bir hüküm eklendi. Artık yabancı konut yatırımcıları, vatandaş olmak için hemen teslim bir konut almak ya da evlerinin tamamlanmasını ve tapusunun teslim edilmesini beklemek zorunda değiller. Bu düzenlemeyle yabancılara, tamamlanmamış konut projelerinden aldıkları evin devir satış sözleşmesini notere ibraz ederek Türk vatandaşı olabilme imkanı getirildi. Buna göre, en az 250 bin dolar tutarında taşınmazın peşin olarak satışının vaat edildiğine dair noterden düzenlenen sözleşmenin, 3 yıl süreyle devri ve terkinin yapılmayacağı taahhüdüyle tapu siciline şerh edilmesiyle de Türk vatandaşlığı kazanılabilecek. Ancak söz konusu durumda, bu kişinin 3 yıl süreyle konut üzerindeki haklarını devretmemeyi taahhüt etmesi gerekecek.

Fiyatlar çok uygun

İçinde bulunduğumuz dönemde Türkiye gayrimenkul sektörü, hem yerli hem de yabancı yatırımcılar için benzeri görülmemiş fırsatlar sunuyor. Son dönemde TL’nin dolar ve Euro karşısında değer kaybetmesi, yabancı yatırımcılar için büyük avantaj sağlıyor. Uzmanlar, artan kura bağlı olarak yükselen arsa ve inşaat maliyetlerinin de henüz fiyatlara yansımadığını belirtiyor. Bu durum, konut alımını kolaylaştırırken önümüzdeki dönemde kaçınılmaz fiyat artışları nedeniyle şimdi yatırım yapanlara yüksek prim vaat ediyor. Öte yandan, yurtdışında yaşayan Türklere ve yabancılara gayrimenkul alımlarında tanınan KDV muafiyeti de satışları artıran unsurlar arasında yer alıyor.

OECD ülkeleriyle yarış

Uzmanlar Türkiye’nin, uluslararası konut satışlarından aldığı payın oldukça az olduğu ve yeni düzenlemelerle bu payın oldukça artacağı görüşünde. Türkiye’de yabancılar 2017’de 6,6 milyar TL değerinde 22 bin konut aldı. Oysa dünyada OECD ülkeleri içinde en fazla konut satışını gerçekleştiren ülke olan ABD’de geçen yıl 284 bin adet konut yabancıya satıldı ve buradan 153 milyar dolarlık gelir sağlandı. İspanya’da ise geçen yıl yabancılara satılan konut sayısı 50 bin adet oldu. Bu da ülkede her 9 konuttan birinin yabancıya satıldığı anlamına geliyor. Türkiye’nin de alınan yeni kararlarla 22 bin yıllık satış adedini en az ikiye katlayarak artıracağı tahmin ediliyor.

‘10 milyar doları buluruz’

İnşaatçılar Derneği (İNDER) Başkanı Nazmi Durbakayım, yabancıya satışta yapılan değişiklikler sonucu sadece gayrimenkul satışından Türkiye’ye yılda en az 10 milyar dolarlık döviz girişi sağlanabileceğini belirterek mobilya, beyaz eşya ve diğer yan ürünlerle bu rakam 15 milyar dolara çıkabileceğini söyledi.

Öte yandan Türkiye’den konut satın alanların daimi turist olarak yılda en az bir defa Türkiye’ye gelerek sürekli döviz girişini garanti altına alacaklarını ifade eden Nazmi Durbakayım, “Her yıl emlak vergisi, apartman aidatı gibi ek ödemeler için döviz girişi sağlanır. Buna mukabil yüzde 100 katma değer yaratılacak olup, dışarıya herhangi bir döviz çıktısı yapılmayacaktır” dedi.

‘KDV istisnasını tanıtmalıyız’

Bu olumu adımı daha ileri taşımak için yabancılara konut ve iş yeri satışlarındaki KDV istisnasının tanıtımının yapılabileceğini anlatan Durbakayım, şunları söyledi:

“Bunun için ulusal bir fon oluşturularak, tanıtım harcamaları buradan karşılanmalıdır. Yani bu gelişmeyi anlatmak ve avantajları yabancı yatırımcılara duyurmak için Körfez, Avrupa ve Rusya bölgelerinde yoğun bir tanıtım çalışması yapılmalıdır. Müteahhitlere bu konuda devlet desteği verilmeli. Firmaların yurt dışında açacağı satış ofisi yatırımı Turquality kapsamına alınmalı ve desteklenmelidir. Yabancılara KDV istisnası kapsamında yapılan konut ve iş yeri satışları ‘diğer döviz kazandırıcı faaliyetler’ olarak kabul edilmelidir. Bu kapsamda, Eximbank’ın sektöre kredi kullandırmasının önü açılmalıdır.”

Yabancı konut yatırımcılarının Türkiye’den bazı beklentileri olduğuna dikkat çeken Durbakayım, “Yabancılar, Türkiye’de çifte fiyat tarifesinin kalkmasını ve müktesep haklarının korunmasını istiyor” diye konuştu.

TABLO_ 10 ayda 30 bin konut satıldı

Yıl       Adet

2013    12 bin 181

2014    18 bin 959

2015    22 bin 830

2016    18 bin 189

2017    22 bin 234

2018 Kasım    35bin 103

Gelir ikiye katlandı

TABLO

Yıl       Taşınmaz değeri (TL)

2013    1,6 milyar

2014    2,8 milyar

2015    3,9 milyar

2016    3,5 milyar

2017    6,6 milyar

İlk tercih İstanbul

2018’in kasım ayında yabancılara yapılan konut satışlarında ilk sırada 1922 konut satışıyla İstanbul alırken onu 797 satışla Antalya, 301 satışla Bursa, 278 satışla Ankara ve 229 satışla Yalova izledi. Kasımda Irak vatandaşları Türkiye’den 1003 konut satın alırken İran vatandaşları 463, Afganistan ve Rusya vatandaşları 261, Suudi Arabistan vatandaşları 233 konut edindi.

Kaynak: ESRA ÖZSÜMER/İNDERGİ